یار مهربان(4)
معرفی کتاب ذكر مناقب حقوق بشر در جهان سوم
«ذكر مناقب حقوق بشر در جهان سوم» اثر دکتر محمد علی اسلامی ندوشن حاوی سلسله مقاله هایی است که از آذر 1356 به بعد در چند شماره مجله (نگین)بتدریج انتشار یافته است.
به گزارش پایگاه تحلیلی خبری ندای ندوشن؛«ذكر مناقب حقوق بشر در جهان سوم» كه به خاطرة «شهداي گمنام آزادي ايران» اهداء گرديد و كلّ شهدا از مشروطه به اين سو را دربرمي‌گرفت، حاوی سلسله مقاله هائی است که از آذر 1356 به بعد در چند شماره مجله (نگین)بتدریج انتشار یافت.همان زمان مجلّة «خواندنيها» با اجازه نویسنده به نقل آنها پرداخت و سپس در مهر 1357 بصورت کتاب درآمد. روشن است كه انتخاب عنوان، طنزي در خود داشت.زماني كه اين مجموعه شروع به انتشار كرد، هنوز «فضاي باز» كذائي سربر نياورده بود، و مي‌شود گفت كه اوّلين يخ از جانب او شكسته شد.حتی در تابستان 1357 که کتاب برای اجازه خروج به وزارت «فرهنگ و هنر» رفت، چهار ماه آن را نگاه داشتند.
محتواي آن دنبالة همان مطالب «ايران را از ياد نبريم» و «فرهنگ و شبه فرهنگ» بود، و به نقد اوضاع و احوالي مي‌پرداخت كه يك سال بعد منتهي به حذف نظام گذشته گرديد.
در اين كتاب بيش از هر چيز از آثار سوء «نبود آزادي» حرف به ميان آمده، نه آزادي عنان گسيخته، بلكه آزادي معقول، كه بشريّت به اندازة هوا به آن احتياج دارد.
در مقدّمة كتاب آمده است:
– « … بشر امروز كه نسبت به سرنوشت خود آگاهي و بيداري به هم زده است، نمي‌تواند مدّت درازي با انديشه‌هاي پراكنده، اميدهاي واهي و «شبه دموكراسي» زندگي كند. نگران آيندة خود است و ميل دارد كه در مسير اطمينان‌بخشي بيفتد. اين مسير هرچه باشد بايد از طريق رأي آزاد مردم تعيين گردد؛ يعني اين احساس به آنان بدهد كه در تعيين مشي و امر ادارة كشور مشاركت آنها منظور شده است.»
– «آشكارا مي‌بينيم كه همة تجربه‌هاي ديگر كه مبتني بر حكومت كردن «عدّة معدود» بوده است، با ناكامي مواجّه گرديده است، زيرا اين عدّة معدود پس از چندي كارشان به فساد انجاميده و براي حفظ موقع خود و پوشانيدن اين فساد ناگزير بوده‌اند كه با آميخته‌اي از «زور و فريب» به فرمان راندن بپردازند، و براي لوت كردن گناهي به گناهي ديگر دست بزنند. اينان سال به سال بر مقدار «زور و فريب» افزوده‌اند تا سرانجام تاب تحمّل مردم به پايان برسد و كار به انفجار بكشد.»
— «نمي‌توان باور كرد كه با توجّه به طبيعت و ذات انسان هيچ پيشرفت اصيل بتواند بدون وجود آزادي – يا تصوّر آزادي – صورت‌پذير باشد.» (مهر 1357)
اين كتاب زماني كه در دانشگاه ملّي (شهيد بهشتي) «حقوق اساسي» درس مي‌دادم، كتاب درسي قرار گرفت.
(چاپ نخست انتشارات توس،مهر 1357-چاپ دوم انتشارات آرمان1372)
آنچه در اين كتاب آمده است
پيشگفتار
مردم پروردة جامعة بي حقوق
انسان، يعني موجود زنده به اضافة حق
حقوق سه گانة فرد:
1- حقّ زندگي
2- حقّ آزادي
3- حقّ جستجوي خوشبختي
سه نوع تجلّي آزادي:
– آزادي تجمّع
– آزادي بيان
– آزادي از قيد بيم
آزادي سياسي در گرو سازمان است
حكومت در برابر مردم
جهان سوم در ارتباط با جهان ديگر
يادي از حقوق بشر
انسان متجدّد و انسان عقب مانده
دیدگاهتان را بنویسید