---

فعاليت معدنكاران در محدوده آبشار سپيده غيرمجاز است

جای چنگ معدنكاران بر روي آبشار سپيده ندوشن/تهديد دامپروري و مهاجرت حيات وحش منطقه

آبشار سپيده منطقه ندوشن يكي از مناطق منحصربفرد و حائز اهميت استان به لحاظ زيست محيطي است كه چندی است مورد تعرض معدنكاران قرار گرفته است و به رغم تاكيد مسئولان استان در مورد جلوگيري از اين تخريب‏‏‎ها، تاكنون اقدام عملي براي نجات اين اثر طبيعي صورت نگرفته است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ندای ندوشن به نقل از ایسنا؛ آبشار سپيده منطقه ندوشن يكي از مناطق منحصربفرد و حائز اهميت استان به لحاظ زيست محيطي است كه چندی است مورد تعرض معدنكاران قرار گرفته است و به رغم تاكيد مسئولان استان در مورد جلوگيري از اين تخريب‏‏‎ها، تاكنون اقدام عملي براي نجات اين اثر طبيعي صورت نگرفته است.

يكي از مناطقي كه در استان يزد طي سال‎‎هاي اخير مورد تاخت و تاز شدید معدنكاران قرار گرفته، منطقه ندوشن است به نحوي كه بهره‎‎برداران معادن سنگ‎‎های ساختمانی و تزئینی، شن و ماسه و خاک، بدون توجه به شرایط طبیعی و اکوسیستم خاص منطقه، به فعالیت گسترده خود و بهره‌‌‏‏برداری بیش از حد و بی‌‌رویه از معادن ادامه می‏‏‌‌دهند.

همین عامل موجب تخریب گسترده منابع طبیعی و طبیعت بکر ندوشن شده و در بسیاری از مناطق که از اهمیت فوق العاده طبیعی و زیست محیطی برخوردار بوده و حتی قابلیت گردشگری دارند، لطمات جبران ناپذیری برجای گذاشته است.

افزایش سطح تخریب گسترده منابع طبیعی ندوشن توسط بهره‌‌برداران معادن از بین رفتن اکوسیستم طبیعی منطقه، تخریب مراتع و مزارع و نهایتاً تهدید جدی چشمه‌‌سارها و آب‌‌های زیرزمینی، از بین رفتن شرایط زیست محیطی برای ساکنین منطقه، به خطر افتادن زندگی جانوری و گیاهی مخصوصا گیاهان دارویی و صدها موردی که بر کشاورزی و دامپروری منطقه اثرات سوء گذاشته، از پیامدهای فعالیت بی‎‎حد این معادن بوده است.

اين در حالي است كه این معادن نيز در بهبود وضع معیشتی مردم کوچکترین نقشی ایفا نکرده‎‎اند و تنها تخریب مزارع و مراتع و آسيب‎‎هاي زیست محیطی را براي مردم منطقه به ارمغان آورده‌‎اند.

آبشار سپیده ندوشن یکی از این مکان‌‌هاست که چند وقتی است فعاليت‎‎هاي معدنكاري مختلف در اطرافش، آن را از حالت بکر و طبیعی بیرون آورده و مورد بی‏‏‌‌مهری قرار داده است.

“فضل‌الله رحیمیان” يكي از فعالان محيط زيست منطقه در گفت‏‏وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) – منطقه يزد، در اين رابطه تصريح كرد: به دلیل وجود سنگ‌های تراورتن درمنطقه، فرد یا افرادی با عناوين مختلف جای جای منطقه را به ثبت رسانده و درحال استخراج و بهره‌برداری تراورتن هستند و اين در حالي است كه حتي یک کارگر اين معادن نيز از اهالی منطقه نيستند هرچند كه اگر مردم بومی نيز در اين معادن دست به چنين تخريب‎‎هايي مي‎‎زدند، مخالفت مردم پابرجا بود.

وي با بيان اين كه مردم منطقه ندوشن اصولاً دامدار هستند، افزود: به همين دليل نيز حفاظت از مراتع منطقه براي مردم ندوشن حائز اهميت است و براي آن ارزش قائل هستند ولي متاسفانه در مقابل معدنکاران منطقه بدون توجه به مسائل زيست محيطي، با ماشین‌های سنگین خود به جان منطقه افتاده‎‎اند و آن را به راحتي از بین برده‌اند.

تهديد دامپروري منطقه با فعاليت معادن

رحيميان اظهار كرد: گرد و غبار حاصل از فعاليت‎‎هاي معدنكاري و تردد ماشین‎‎آلات حمل مواد معدني در منطقه، با پوشاندن راه‎‎هاي تنفسي گياهان منطقه مانع از رشد آنها شده و به مرور زمان شاهد تخريب مراتع منطقه هستيم و اين در حالي است كه دام‎‎هاي مردم نيز به دليل تغذیه از این مراتع دچار بيماري مي‎‎شوند و دلیل افزایش تلفات دام منطقه در سال‌های اخیر نيز همین موضوع است.

وي با اشاره به افزایش تاخت و تاز معدنکاران در منطقه طي چند سال اخير، عنوان كرد: يكي از مناطق مورد تعرض معدنكاران، منطقه‎‎اي معروف به سپیده در 5 كيليومتري شرق ندوشن است كه از آنجايي كه در هنگام صبح و طلوع خورشید به رنگ سفید در می‌آید، سفیده نام گرفته ‌است.

وي ادامه داد: اين منطقه داراي آبشار بکر و بسیار زیبایی است كه وحوش منطقه كه گاهاً نيز مي‎‎توان آنها را از فاصله نزديك نيز رؤيت كرد، از آن استفاده مي‎‎كنند ولي چون چشمه‌های این منطقه تراورتن‌ساز هستند، متأسفانه فعالیت‌های معدن‌‌كاري به کنار این آبشار هم رسیده ‌است.

استفاده غيرقانوني از آب آبشار براي معدنكاري

اين فعال محيط زيست با بيان اين كه معدن‌کاران از آب چشمه این آبشار كه چشمه قَلاته نام دارد نيز برای برش سنگ در محل استفاده می‌کنند، خاطرنشان كرد: اين در حالي است كه منطقه سفیده به عنوان منطقه گردشگری طبیعی در حال سير مراحل ثبت است و علاوه بر اين نيز، بنا بر مطالعات کارشناسان زمین‌شناسی با توجه به وجود بقاياي زيبايي از دوران مختلف زمين‎‎شناسي می‌تواند به عنوان ژئوپارک طبیعی نيز معرفی شود.

وی با اشاره به فعاليت معدنكاري مجاور آبشار سفیده از دو سال پيش تاكنون، عنوان کرد: اين معدن هر از گاهی تعطیل و سپس با فاصله 500 متر تا یک‌ کیلومتر از محل قبلي، اقدام به حفاري و گشودن سينه كار جديد مي‎كند.

وي متذكر ‎‎شد: فعاليت معدن در اطراف آبشار مدتي پيش با اعتراضات مردم منطقه متوقف شد ولي مجدداً دوباره از زمستان پارسال به اسم استخراج باريت فعاليتش را شروع كرد كه سازمان صنعت و معدن آن را به دلیل استخراج غیرمجاز تراورتن تعطيل كرد.

این فعال محیط‌زیست با بيان اين كه فعاليت‏‏هاي معدنكاري در حال حاضر مثل چنگي به صورت، نماي زيباي آبشار سپيده را كه از ندوشن قابل رؤيت است را مخدوش كرده، يادآور شد: يكي از ويژگي‎‎هاي جالب اين منطقه وجود باريت در غرب آبشار و تراورتن در شرق آن است.

وي اعلام كرد: در حال حاضر يك و سال نيم از تفكيك ندوشن از شهرستان اشكذر و پيوستن آن به شهرستان ميبد مي‎‎گذرد و متاسفانه مجوز اين معدن قبل از اين تفكيك از سوي شهرستان اشكذر صادر شده است.

عدم اجماع مسئولان استان براي اقدام برخوردي

رحیمیان گفت: در حالي كه بنا بر اعلام منابع طبیعی و محیط‌زیست؛ فعالیت معدنی نبايد در نزدیکی آبشار انجام شود و اين منطقه جزء مناطق شكار ممنوع محيط زيست است، ولي هیچ مقام مسئولي در رابطه با تعطيلي اين معدن اقدامي صورت نمي‏‏دهد و تنها آن را اقدامي نادرست ذكر مي‎كنند.

وی با اشاره به بازديدهاي صورت گرفته از سوي نماينده مردم يزد و اشكذر، معاون سياسي امنيتي استاندار، امام جمعه و فرماندار ميبد از منطقه و اذعان آنها به تبديل منطقه به منطقه گردشگری و جلوگيري از تعدي به آن، بیان کرد: ولي اجماعي بين مسئولان در اين رابطه وجود ندارد.

وجود سايت مطالعاتي لاك‏‏پشت مهميزدار كشور در منطقه

“اکبر کارگر” رييس محيط زيست ميبد نيز در گفت‏‏وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ایسنا) – منطقه يزد، در اين رابطه گفت: منطقه سفیده(گِرده سِل)،در مسیر جاده ندوشن و روبروی روستای علویه ندوشن واقع است.

وي افزود: این منطقه در محدوده‎‎ي منطقه شکار ممنوع مَروَر میبد به وسعت 80 هزار هکتار واقع شده و با توجه به وجود چشمه‎‎هاي جوشان و آبشار سپيده، در آن گونه‎‎هاي قوچ و ميش بيشتري است.

كارگر ادامه داد: علاوه بر اين، گونه‎‎هاي جانوري ديگري مانند کفتار، گرگ و کاراکال و گونه‌های پرندگاني مانند کبک و تیهو، دلیجه، چِک‌چِک، سنگ‌چشم و گونه‌های گیاهی درمنه، گز و قلم و خزندگاني مانند آگاما، جیکو و تیرمار در محدوده اين آبشار زیست می‌کنند.

وي خاطرنشان كرد: البته گونه خاص زیاد دیده شده در منطقه، لاک‌پشت مهمیزدار است كه در لیست گونه‎‎هاي آسیب‌پذیر قرار دارد و به همين دليل نيز منطقه شکار ممنوع مرور از سال 88 توسط سازمان محیط زیست کشور به عنوان سایت مطالعاتی اين گونه در كشور، معرفي شده است.

منطقه سفيده، حفاظت شده مي‏‏‌‌شود

ريیس اداره محیط زیست میبد گفت: منطقه سفیده با وسعت سه هزار و 839 هکتار در سال 88 به عنوان يك اثر طبیعی‌ ملی و همچنين به همراه مناطق بُنستان، جمبازکوه، کوهنگران و گدار آب‌چک با مجموع وسعت 21 هزار هکتار، تحت عنوان منطقه حفاظت ‌شده‎‎ي سرخه‌چیلون به سازمان محیط‌زیست کشور پیشنهاد شده كه موضوع در دستور کار شوراي عالي محيطزيست قرار گرفته است و به زودي به عنوان منطقه حفاظت‌شده سرخه‌چیلون معرفی مي‎‎شود.

وي با اشاره به تخريب‏‏هاي صورت گرفته‎‎ي ناشي از وجود معادن و راه‎‎هاي ارتباطي متعدد و تاثير آن بر چشم‌انداز منطقه، ابراز اميدواری كرد كه با معرفي محدوده آبشار و چشمه‌های جوشان منطقه به عنوان منطقه حفاظت شده، از تخریب بیش از حد معادن در اين منطقه جلوگیری شود.

وی متذكر شد: سابقاً معادن براي فعاليت در مناطق آزاد و شکار ممنوع، از طريق محیط‌زیست استعلام می‌کردند ولي اکنون چند سالي است كه اين استعلام تنها از منابع ‌طبیعی اخذ مي‏‏شود.

خطر مهاجرت حيات وحش منطقه با ادامه فعالیت معادن

كارگر با حائز اهميت خواندن آبشار سفيده ندوشن به دليل منحصربفردي آن در استان، از بهم خوردن چشم‌انداز و بكري منطقه به دليل تعدد معادن و تخريب‎‎هاي آنها، خبر داد و تاكيد كرد: اگر هم‌اكنون اين تخريب‏‏ها متوقف نشود، منطقه از لحاظ گردشگری ديگر حائز اهمیت نخواهد بود و علاوه بر اين فعالیت‎‎هاي بیش از حد معادن و تخریب محیط‌زیست مي‎‎تواند باعث مهاجرت حیات‌وحش از منطقه نیز بشود.

این مقام مسئول در پاسخ به ادعای شکارحیوانات توسط معدن‌کاران در اين منطقه شکار ممنوع، گفت: شکار حیوانات منطقه توسط معدن‌کاران مورد تأیید نیست چرا که گشت‎‎هاي محیط‌بانان در منطقه بر فعالیت افراد نظارت دارند ولی نمی‌توان برای هر معدن‌کار در طول شبانه روز، یک مأمور گماشت.

کارگر با اشاره به كيفيت نامطلوب تراورتن منطقه، در مورد رهاسازی ضایعات معدنكاري كه تاثير نامناسبي بر چشم‌انداز سفيده داشته است، گفت: معدنکاران طبق قانون باید پس از برداشت معدن، محدوده برداشت‌شده را احیا و بازسازی کنند ولي متأسفانه بیشتر معدن‌کاران به اين موضوع متعهد نيستند و منطقه را پس از برداشت رها می‌‎‎كنند.

فاصله زياد محدوده معدن باريت با آبشار

“عباس دهقانی” ريیس اداره منابع‌طبیعی شهرستان میبد در گفت‏‏وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) – منطقه يزد، آبشارسفیده ندوشن را يك منطقه بکر و قابل توجه براي مسائل گردشگری خواند كه منابع‌طبیعی بر آن نظارت دارد.

وي با اشاره به فعاليت‎‎هاي معدنكاري در منطقه، گفت: منابع‌طبیعی هیچ‌گونه مجوزی در اين رابطه صادر نكرده و از هرگونه فعالیتی در منطقه جلوگيري مي‎‎كند ولي ظاهراً صنعت و معدن نيز به معدن‌کار یک‌سری نامه ابلاغ کرده که مجوز و پروانه اکتشافت معدن باریت بوده و در مورد سنگ تراورتن مجوزی صادر نشده است.

دهقاني تاكيد كرد: مجوز معدنكار منطقه به اسم معدن باریت و محدوده آن نيز مشخص است كه فاصله خیلی زیادی با آبشار دارد.

ريیس منابع‌ طبیعی میبد با بيان اين كه معدنكار مذكور به دنبال اخذ مجوز ماده دوم معدنی يعني تراورتن در منطقه بوده ولي مجوزي در خصوص ان صادر نشده است، گفت: منابع طبيعي با اطلاعرساني به موقع مردم از هرگونه فعاليت معدني در محدوده آبشار سفیده جلوگیری مي‎‎کند همانطور كه در سال گذشته نيز جلوي یک‌سری اقدامات خاص در اين باره را گرفت.

دهقانی درخصوص خواسته مردم در مورد صادر نشدن مجوز معدن در منطقه و جلوگیری از تاخت و تاز معدن‌کاران، گفت:مجوز معدن را سازمان صنعت و معدن با استعلام از منابع طبيعي صادر مي‎‎‎كند ولي در اين مورد هیچ‌گونه استعلامی از منابع‌طبیعی صورت نگرفته و در حال حاضر نيز مجوز جدیدی صادر نشده‌ است.