خشک شدن 1/6 میلیون هکتار از مراتع استان یزد

استان 4/4 میلیون هکتار مرتع دارد که 60 درصد از وسعت آن را در‌برمی‌گیرد. هر چند پوشش گیاهی این مراتع ضعیف و متوسط است اما خطراتی این مراتع را تهدید می‌کند و آنها را با چالش جدی مواجه کرده به‌طوری که از سال گذشته تاکنون 1/6میلیون هکتار از مراتع استان خشک شده است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ندای ندوشن به نقل از همشهری مراتع ضعیف استان از تنوع گونه‌های گیاهی قابل توجهی برخوردارند به‌نحوی که از مجموع 8‌هزارگونه گیاهی شناسایی شده در کشورمان، حدود 720 گونه گیاهی آن در مراتع استان وجود دارد.
200 گونه گیاهی موجود در مراتع استان جنبه دارویی – صنعتی دارد و بخشی از درآمد 520‌خانوار به آن وابسته است، از این رو نگهداری از مراتع باید در اولویت قرار گیرد. مراتع استان همچنین در تامین علوفه 500 هزار واحد دامی برای حداقل 8‌ماه از سال نیز نقش دارند و از این رو می‌توان گفت که درآمد 5 هزار خانوار یزدی به این مراتع وابسته است. ارزش‌های زیست محیطی مراتع در استان یزد با توجه به اینکه این استان در مناطق خشک ایران قرار گرفته است، دو چندان می‌شود.
به گفته این مسئول، این موضوع باید همیشه مد نظر برنامه‌ریزان توسعه استان قرار گیرد چرا که جبران هر تصمیمی که به تخریب این منابع خدادادی منجر شود، ممکن نیست.

معاون حفاظت از مراتع استان از جمله خطرهای تهدیدکننده مراتع استان را خطرهای اقلیمی بیان می‌کند و می‌افزاید: با تغییر اقلیم، پدیده خشکسالی بر استان سایه افکنده و بدون شک پوشش مراتع، اولین جایی است که تبعات خشکسالی در آن بروز می‌کند.
«محمد رضا احمدی» به همشهری می‌گوید: مطالعات نشان داده است که در سال‌های خشکسالی، تولید علوفه مراتع به یک سوم تولید آن در تر سالی‌ها کاهش می‌یابد و به این ترتیب، زادآوری پوشش گیاهی نیز به شدت کاهش یافته است.
وی تاکید می‌کند: در سال زراعی 94- 93 حدود 1/6 میلیون هکتار از مراتع استان به ویژه مراتع شهرستان‌های میبد و اردکان تحت تاثیرخشکسالی قرار گرفت.
معاون حفاظت از مراتع اداره کل منابع طبیعی استان تاکید می‌کند: به این ترتیب حداقل 80‌هزار واحد دامی گوسفند و بز استان از نظر تامین علوفه مورد نیاز با کمبود علوفه روبه‌رو شدند که در نتیجه آن، دامداران وابسته به مرتع یا به اصطلاح مرتعداران از نظر در آمدی و امرار معاش با مشکل روبه‌رو شده‌اند.
احمدی با بیان این‌که ظرفیت پرورش دام در مراتع استان به دلیل خشکسالی‌ها کاهش می‌یابد، می‌گوید: در صورتی که مرتعداران بیش از ظرفیت، دام وارد مرتع کنند، توان بازسازی گونه‌های گیاهی برای رویش سال بعد از بین می‌رود و به این ترتیب ضرر جبران ناپذیری به عرصه‌های طبیعی مراتع وارد می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: البته اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با کنترل پروانه‌های چرای صادره در مراتع و همچنین بیمه طرح‌های مرتعداری در مقابل خشکسالی تا حدی از بروز این خسارت جلوگیری می‌کند.

چرای دام مازاد
معاون حفاظت از مراتع اداره کل منابع طبیعی استان می‌گوید: مرتعداران استان برای خرید علوفه مورد نیاز دام و همچنین به‌سبب رکود بازار خرید دام با چالش مواجه هستند و این موضوع به چالشی بزرگ تبدیل شده است.
وی یکی از تهدیدکننده‌های مراتع استان را چرای دام مازاد عنوان می‌کند و می‌گوید: به طور کلی در شرایط نرمال بارندگی تعادل نسبی بین علوفه تولیدی قابل بهره‌برداری مراتع استان به میزان 211 هزار و 409 تن با جمعیت 500 هزار راسی دام استان وجود دارد.
احمدی می‌افزاید: به صورت نقطه‌ای در مراتع برخی از شهرستان‌ها نظیر خاتم و بخش‌هایی از شهرستان مهریز و میبد مشکل دام مازاد و فشار چرای دام روی مراتع وجود دارد.
وی می‌گوید: علاوه بر این در مراتع روستایی، فشار چرای دام بالاست به طوری که گونه‌های گیاهی مهاجم و غیر خوش خوراک نظیر اسفند در این گونه مراتع خودنمایی می‌کند.

تخریب معادن در مراتع
معاون مراتع اداره کل منابع طبیعی استان از دیگر تهدیدکننده‌های مراتع استان را فعالیت معادن عنوان می‌کند و می‌افزاید: یزد، یک استان معدن‌خیز است که بیشتر معادن آن در مراتع قرار دارد.
وی تاکید می‌کند: وجود متقاضی بسیار برای اکتشاف و بهره‌برداری از معادن از یک طرف و ضعف قوانین و نبود هماهنگی بین ارگان‌های مسئول در گذشته، باعث شده است که عرصه‌های مرتعی استان تخریب شود.
احمدی می‌گوید: معادن علاوه بر تخریب پوشش گیاهی، در محدوده سینه‌کاری برای حمل مواد معدنی نیز نیاز به جاده دسترسی دارند که این عامل باعث ایجاد گرد و خاک شدید و آلودگی زیست‌محیطی مراتع و به ویژه به خطر افتادن پوشش گیاهی این مراتع می‌شود.
وی با اشاره به اعتراض مرتعداران به این وضعیت، می‌افزاید: با هماهنگی که بین اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری یزد با سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اتفاق افتاده، صدور مجوزهای جدید با کمترین تخریب عرصه‌های مرتعی همراه است.

تصرف و تغییر کاربری اراضی مرتعی
معاون حفاظت از مراتع اداره کل منابع طبیعی استان با اشاره به تصرف و تغییر کاربری اراضی مرتعی استان می‌گوید: در مراتع برخی از شهرستان‌ها از جمله شهرستان تفت شاهد بروز این مساله هستیم.
وی می‌گوید: این اتفاق به ویژه در شهرستان تفت که از نظر آب و هوایی شرایط مناسبی دارد، رخ داده است.
این مسئول می‌افزاید: یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با پیگیری‌های لازم و همکاری مراجع قضایی در تلاش برای جلوگیری از بروز این موارد و برخورد با متخلفان است.

ارزش مراتع استان
معاون حفاظت از مراتع اداره کل منابع طبیعی استان می‌گوید: مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که تولید علوفه و محصولات فرعی جنگلی و مرتعی شامل گیاهان دارویی و صنعتی حدود 20 درصد از ارزش جنگل‌ها و مراتع را تشکیل می‌دهد.