فقط شیرینی، قندتان را بالا نمی‌برد!

کمبود برخی مواد غذایی هم می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به دیابت شود. آن‌طور که مشخص شده، اگر میزان ویتامین D خون بیماران دیابتی کمتر از حد طبیعی باشد، نوسانات قند خون در آنها بیشتر خواهد بود.

می‌گویند فقط کسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت و مرض قند هستند که شکلات و شیرینی زیادی می‌خورند یا به خوردن غذاها و خوراکی‌های شیرین عادت دارند.
این حرف را کسانی می‌گویند که نمی‌دانند مصرف کالری اضافی هم می‌تواند موجب بروز دیابت شود، کسانی که نمی‌دانند چاقی هم یکی از عوامل خطر بروز دیابت است و فرقی نمی‌کند کالری بیش از حد نیاز از چه منابعی تامین شده. از طرفی هم باید به این نکته توجه داشت که دیابت می‌تواند در سنین متفاوتی ظاهر شود و افراد را در دوره‌های مختلف زندگی درگیر کند.
بنابراین خلاف آنچه در گذشته تصور می‌شد و با این که مردم فکر می‌کردند کودکان یا اصلا به این بیماری مبتلا نمی‌شوند یا اگر دیابت بگیرند فقط در معرض خطر دیابت نوع ۱ هستند، امروزه به دلیل افزایش آمار چاقی در دوران کودکی مشخص شده بچه‌ها هم می‌توانند به دیابت نوع ۲ مبتلا شوند و اکنون بسیاری از کودکان در معرض خطر این بیماری نیز قرار دارند.
با این توضیحات و بر اساس بررسی‌های انجام شده مشخص شده چاقی و اضافه وزن یکی از عوامل اصلی و مهم در بروز دیابت به حساب می‌آید. به همین دلیل افرادی که چاق هستند و اضافه وزن دارند بیشتر در معرض خطر دیابت قرار داشته و احتمال این که با این بیماری روبه‌رو شوند نیز بیشتر است.
بنابراین در پیش گرفتن یک برنامه و سبک زندگی سالم، اهمیت ویژه‌ای در پیشگیری از بروز این بیماری دارد؛ به طوری که کنترل وزن و فعالیت ورزشی منظم و مناسب برای پیشگیری از بروز دیابت و کنترل آن به تمام افراد توصیه می‌شود.
نکته جالب دیگری که در این زمینه وجود دارد، این است که افزایش کالری دریافتی در طول روز می‌تواند احتمال بروز دیابت را افزایش دهد و کسانی که مقدار زیادی کالری دریافت می‌کنند، بیشتر از دیگر افراد در معرض خطر دیابت هستند.
منبع دریافت کالری هم چندان تفاوتی ندارد و چه از طریق کربوهیدرات‌ها و نشاسته‌ها این کالری اضافه مصرف شود، چه از طریق چربی‌ها و چه پروتئین ها برای فرد دردسرساز خواهد شد؛ زیرا در بدن این افراد، ترکیباتی تولید می‌شود که می‌تواند به بروز اختلال در عملکرد انسولین منجر شود.
به همین علت نباید تصور کنیم فقط کسانی که به مقدار زیاد، شیرینی و شکلات و نان و برنج مصرف می‌کنند در معرض خطر دیابت هستند و افرادی که از پروتئین‌ها و چربی‌ها استفاده کرده و مصرف کربوهیدرات را محدود می‌کنند، هیچ وقت به این بیماری مبتلا نخواهند شد؛ زیرا آنچه در بروز دیابت موثر است، میزان کالری دریافتی روزانه در رژیم غذایی است و نه فقط مصرف قندها و کربوهیدرات‌ها.
البته این موضوع هم نشان نمی‌دهد تمام افراد چاق و کسانی که اضافه وزن دارند، حتما به دیابت مبتلا خواهند شد یا برعکس، کسانی که وزن مناسبی دارند یا حتی لاغر هستند، هیچ وقت در معرض خطر دیابت هم قرار نمی‌گیرند. به عبارت دیگر، نوع مواد غذایی مصرفی و کیفیت غذاهایی که در رژیم روزانه استفاده می‌شود، در کنار برنامه و شیوه زندگی افراد می‌تواند نقش موثری در این زمینه ایفا کند.

کمبود موادغذایی هم موثر است
علاوه بر میزان کالری دریافتی که نقش موثری در بروز دیابت دارد، نوع غذاهایی که در رژیم روزانه مصرف می‌شود نیز بسیار مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد. بر همین اساس احتمال ابتلا به دیابت میان افرادی که در رژیم روزانه‌شان از چربی‌های اشباع و ترانس بیشتری استفاده می‌کنند، افزایش می‌یابد و به همین دلیل توصیه می‌شود مصرف روغن‌های جامد، کره، مارگارین و لبنیات پرچرب یا مصرف بیش از حد گوشت قرمز که می‌تواند احتمال بروز دیابت را افزایش دهد، کمتر کنید.
در مقابل، کسانی که بیشتر از گوشت‌های سفید استفاده می‌کنند، کره و مارگارین کمتری می‌خورند و روغن مصرفی‌شان به مقدار مناسب و البته مایع است، حتی در صورتی که زمینه ژنتیکی ابتلا به این بیماری را داشته باشند نیز کمتر در معرض خطر خواهند بود.
علاوه بر اینها، کمبود برخی مواد غذایی هم می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به دیابت شود. آن‌طور که مشخص شده، اگر میزان ویتامین D خون بیماران دیابتی کمتر از حد طبیعی باشد، نوسانات قند خون در آنها بیشتر خواهد بود و حتی اگر رژیم غذایی مناسبی داشته و داروها را هم به درستی مصرف کنند، با این مشکل روبه‌رو هستند.
به همین دلیل توصیه می‌شود بیماران مبتلا به دیابت مقدار ویتامین D خونشان را کنترل کنند تا در صورت نیاز و بر اساس نظر پزشک و متخصص تغذیه تحت مکمل یاری قرار بگیرند.
مصرف فرآورده‌های پروبیوتیک هم برای این بیماران موثر است، زیرا مشخص شده جمعیت باکتری‌های مفید در رده افرادی که به دیابت مبتلا هستند، خیلی کم می‌شود و همین موضوع هم می‌تواند موجب نوسانات قند خونشان شود. بنابراین خوب است این افراد از مواد غذایی حاوی پروبیوتیک‌ها بیشتر استفاده کنند تا با این مشکل هم روبه‌رو نشوند.
مصرف میوه‌ها و سبزیجات هم موضوع دیگری است که خیلی از بیماران دیابتی را دچار تردید می‌کند، اما با توجه به این که این مواد غذایی حاوی فیبر هستند و فیبر تخلیه معده را کند می‌کند، مصرف‌شان باعث می‌شود قند به تدریج بالا رفته و انسولین هم به آرامی ترشح شود، در نتیجه میزان قند خون هم بهتر کنترل خواهد شد.
بنابراین توصیه می‌شود برای پیشگیری از بروز دیابت حتما در طول روز ۵ تا ۶ واحد میوه و سبزی مصرف کنیم (هر واحد سبزی به اندازه یک لیوان سبزی خرده شده یا نصف لیوان سبزی پخته است و هر واحد میوه حدود صد گرم میوه) علاوه بر فیبر، میوه‌ها و سبزیجات آنتی‌اکسیدان زیادی هم دارد که مصرف آنها مانع بروز اختلال در عملکرد گیرنده‌های انسولین در بدن می‌شود؛ در نتیجه می‌تواند قند خود فرد را حتی در صورتی که به دیابت مبتلا باشد هم کنترل کند.
مصرف قندهای ساده مانند شکلات، آبنبات، گز، سوهان و… نیز نه تنها باعث چاقی و اضافه وزن می‌شود که حتی در نوسانات قند خون هم موثر است و به همین دلیل مصرف آنها را باید در رژیم غذایی روزانه تا حد امکان محدود کرد.