لجاجت نتیجه نگرش اشتباه تربیتی

چگونه به فرزند خود قدرت عذرخواهی کردن بدهیم؟

بیان تأسف و عذرخواهی کردن در کودکی که هیچ احساس پشیمانی و ندامت از عملی که انجام داده است، ندارد، تغییری در او ایجاد نمی‌کند و هم چنین به جبران آن نیز کمکی نمی‌کند. حال روش درست برای برخورد با این مساله چیست؟

ندای ندوشن؛کی از موضوعات مهمی که والدین در تربیت فرزندشان به آن اهمیت می دهند، احترام گذاشتن به دیگران و عذرخواهی کردن است برای کودک معذرت خواهی کردن می تواند واژه و مفهوم پیچیده ای باشد . اما آیا کودک از سنین خیلی پایین قادر به یادگیری احساس تاسف و عذرخواهی است .
عذرخواهی، یک مهارت است و بنابراین علاوه بر کسب آگاهی در این زمینه نیازمندیم با تمرین و تکرار این مهارت را در الگوی رفتاریمان درونی کنیم؛ زیرا ساده‎ترین راه برای اینکه کودک عذرخواهی کردن را بیاموزد، یادگیری مشاهده‎ای است.
به این ترتیب وقتی کودک شاهد عذرخواهی کردن ما و به رسمیت شناختن حقوق دیگری به هنگام رنجش باشد، در واقع به‎طور غیرمستقیم اهمیت، ضرورت و روش صحیح عذرخواهی کردن را یاد می‎گیرد و در موقعیت‎های مشابه تمرین می‎کند.

دلیل عذرخواهی، نشان دادن احساس ندامت ناشی از رفتاری است که به واسطه آن به شخص دیگری آسیب زده یا او را ناراحت کرده‌ایم.
پس اگر کودکتان را که از رفتار خود احساس پشیمانی نمی‌کند وادار به عذرخواهی کنید، در روش تربیتی خود ناموفق عمل کرده اید؟ بیان تأسف و عذرخواهی کردن در کودکی که احساس پشیمانی ندارد، تغییری ایجاد نمی‌کند. هم چنین به جبران آن نیز کمکی نمی‌کند.
وادار کردن کودکان به عذرخواهی نتیجه معکوس می‌دهد
ممکن است کودکانی که وادار به عذرخواهی کردن می‌شوند، تنها برای اجتناب از پیشامدهای بعدی این کار را انجام دهند. خیلی مهم است که بچه ها متوجه شوند که رفتار آنها افراد دیگر را اذیت می‌کند، حتی زمانی که عذر خواهی می‌کنند. گفتن متأسفم به برادر یا خواهرش به دلیل شکستن اسباب بازی او، به درست شدن آن اسباب بازی کمکی نمی‌کند. یا عذرخواهی از دوستش برای اینکه او را با لفظ بدی خطاب کرده است، با گفتن یک عذرخواهی درست نخواهد شد.
گاهی اوقات پدرها و مادرها تا زمانی که کودک عذرخواهی نکرده است، امتیازاتی را از او می‌گیرند و به کودک خود اجازه نمی‌دهند به بازی خود برگردد. اما این کار شما به کودک می آموزد که عذرخواهی به جای جبران کردن برای فرد ناراحت شده، فقط برای فرار از مشکل است.

قبل از هر اقدامی بایستی هدف از عذرخواهی را دانست، دلیل عذرخواهی، نشان دادن احساس ندامت ناشی از رفتاری است که به واسطه آن به شخص دیگری آسیب زده یا او را ناراحت کرده‌اید. بیان تأسف و عذرخواهی کردن در کودکی که هیچ احساس پشیمانی و ندامت از عملی که انجام داده است، ندارد، تغییری در او ایجاد نمی‌کند و هم چنین به جبران آن نیز کمکی نمی‌کند.
هرگر بعد از عذرخواهی کودک او را نبخشید زیرا این عمل کار بسیار نادرست می باشد. این کار به آنها یاد می‌دهد که بعد از انجام هرعمل اشتباه وغلط با گفتن «متأسفم»، حتی اگر از صمیم قلب این حرف را نزده باشند، به سادگی می‌توانند رفتار خود را جبران کنند. قطعا این رفتار به آسانی به کودک می‌آموزد که با یک عذرخواهی ساده و زبانی می‌تواند رفتار خود را توجیه کند. بسیاری از کودکان که وادار به عذرخواهی کردن می‌شوند، تنها برای اجتناب از پیشامدهای بعدی این کار را انجام دهند.این موضوع بسیار مهمی است که بچه ها متوجه شوند که رفتار آنها افراد دیگر را ناراحت نموده است.

از ۳ تا ۷ سالگی یعنی سنین پیش از دبستان، کودک دارای تفکرات شهودی می باشد، فکرهای عمیق ندارد و در کارهای خود، بی‌منطق است. علاوه بر این، خودش را مرکز عالم می‌داند و تصور می‌کند همه باید مطیع او باشند و همه‌چیز را از آن خود می‌داند. نکته مهم‌تر قابل توجه آن است که کودک در این سن کار خوب و بد را نمی تواند تشخیص دهد، اما از سن ۶ سالگی، به مرور زمان خوب و بد را می‌شناسد و منطق، آهسته در افکار و اعمالش شکل می‌گیرد.

برای نشان دادن چگونگی عذرخواهی به کودک خود باید به او بفهمانید که چگونه و چه زمانی باید معذرت خواهی کند به جای اینکه به او بگویید این کار را انجام دهد.

آموزش جبران کردن را  بایستی به کودک آموحت که علاوه بر گفتن عذرخواهی آن را به صورت ملموس هم بیاموزد. برای مثال اگر یکی از اسباب بازی های برادرش را شکسته است، به او یاد دهید که با استفاده از پول تو جیبی خودش برای او اسباب بازی جدیدی بخرد. این عمل به کودک می‌آموزد که در مقابل رفتارهایش مسئول است و باید اداره آن ها را بر عهده بگیرد.

درباره اینکه چطور رفتار او دیگران را تحت تآثیر قرار می‌دهد با او صحبت کنید. و از او بخواهید که آیا می‌تواند تشخیص دهد که چگونه رفتارش دیگران را ناراحت کرده و اذیت می‌کند.
اگر کودک به هر دلیلی باعث ناراحتی شخصی شده به او بیاموزید که چطور در زمان دیگر باید کار خود را اصلاح کند و چگونه باید به گونه دیگری رفتار کند. نقش بازی کردن به کودکان می آموزد که راه های جایگزین برای داشتن رفتارهای بهتر در آینده از خود نشان دهند.