به مناسبت روز میلاد کریمه اهل بیت؛
عصمت، یکی از مهم ترین مراتب معنوی حضرت معصومه(س) است
حضرت فاطمه معصومه(س) خواهر گرامی حضرت علی بن موسی الرضا(ع) است که طی عمر کوتاه اما پربار خود توانست تحت تعلیم پدر و برادر بزرگوار خود، به دانشمند و و عالمی برجسته تبدیل شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ندای ندوشن؛شخصیت بارز و برجسته این بانوی جوان در آسمان جهان اسلام چون ستاره ای می درخشد و آستان بخشایشگر و کریمش، پناه اول و آخر دانشمندان و اندیشمندان بزرگ مسلمان و غیرمسلمان بوده است. تا جایی که ملاصدرای شیرازی، فیلسوف و اندیشمند نامدار جهان اسلام در خاطرات خود بیان می کند که هرگاه در حل مسائل دشوار علمی و گشودن گره کور مفاهیم فلسفی به درماندگی دچار می شد، ضمن حضور در حرم مطهر حضرت معصومه(س)، به آستان این حضرت متوسل می شد، و پس از آن راه حل مسائل علمی بر او الهام می گشت.
حضرت فاطمه معصومه(س) همچون حضرت زینب(س)، که برای قیام قربانی دارد و خورشید عاشورا را با صبرش تعریف کرد، با قدم های متبرکش، به سرزمین کویری قم حیات بخشید و در رگ ایرانیان، خون حمایت از ولایت را جاری ساخت.
بانویی که بارگاه زیباییش، پناهگاه دل های عاشقی است که در جمکران بیتوته می کنند و در شبهای کویری قم، سر بر آستان حرم حضرت دوست می سایند و از بانوی کرامت، برای شکوفه دادن درخت اجابت، استمداد می طلبند.
شخصیت ناشناخته و برجسته حضرت معصومه(س) در کلام و بیان هر اندیشمندی جلوه ای تازه دارد و سیطره وسیع آن در هر بخش از سخنان آنها به نحوی نمودار می شود.
حجت الاسلام سید حمید میرباقری که از کارشناسان برجسته حوزه و دانشگاه است در اینباره می گوید: فاطمه معصومه (س) در خانه ای چشم به جهان گشود که پدرش امام موسی کاظم(ع)، هفتمین اختر تابناک امامت و ولایت و برگزیده الهی و مادرش نجه خاتون، از زنان پاک و والا مقام آن زمان و از فرزندان امام حسن(ع) بود و همچنین در کنار برادری زیسته که امام هشتم شیعیان و از جمله امامان با کرامت به حساب می آید.
وی شناخت این بزرگ بانوی اسلام را مشروط بر تفکر و تحقیق درباره سیره وی می داند و می گوید: اهل‌بیت علیهم السلام به فضایل و مناقب حضرت فاطمه معصومه (س) حتی قبل از تولد ایشان اشاره کرده‌اند. امام جعفر صادق (ع) در ضمن حدیث مشهوری، پیش از آن‌که امام کاظم (ع) متولد شوند از دفن پیکر مطهر حضرت فاطمه معصومه (ع) در قم خبر داده و در اینباره فرموده بودند:«آگاه باشید! حرم خدا مکه است و … همانا قم، کوفه کوچک است و سه در از درهای هشت‌گانه بهشت به سوی قم گشوده می‌شود. به زودی بانویی از تبار من در قم دفن می‌گردد و نام او فاطمه دختر موسی است و با شفاعت او، همه شیعیان من داخل بهشت خواهند شد». این پیشگویی امام صادق (ع) درباره ارتحال حضرت معصومه (س) در قم پیش از ولادت پدر بزرگوارش، بسیار حائز اهمیت است و از مقام بسیار شامخ آن‌حضرت حکایت می‌کند.
عصمت یکی از مهم ترین مراتب معنوی حضرت معصومه(س)
میرباقری در معرفی فضائل حضرت معصومه به یکی از مهمترین مراتب معنوی حضرت اشاره کرده و می افزاید: یکی از مهمترین مراتب معنوی که حضرت فاطمه معصومه(س) به آن دست یافتند، مقام «عصمت» بود، تا آنجا که یکی از القاب ایشان به این ویژگی اختصاص یافت و عموم محققان و محدثان از آن‌حضرت به نام «معصومه» یاد کرده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه اصل مقام «عصمت» به پیامبران، امامان و فرشتگان تعلق دارد و آنان از هر گناه و خطای عمده و سهوی به دور هستند عنوان می کند: بالاترین نوع عصمت به پیامبر، امامان و حضرت فاطمه زهرا (س) تعلق دارد و در مراتب بعدی، سایر اولیای الهی قرار دارند. بزرگانی مانند حضرت زینب، حضرت ابوالفضل و حضرت فاطمه معصومه علیهم السلام در این مرتبه قرار می‌گیرند.
این استاد حوزه و دانشگاه کریمه اهل‌بیت(ع) نمونه را کامل زهد، تقوا، عفاف، عبادت و نهایت ارادت و معرفت در حق امام زمان خویش دانسته و اظهار می کند: ایشان در معنویت به چنان جایگاهی رسیدند که امام رضا(ع) لقب «معصومه» را به ایشان عطا کرده و پس از رحلت خواهرشان فرمودند: «من زار المعصومه بقم کمن زارنی؛ هر فردی معصومه علیه السلام را در قم زیارت کند، همانند کسی است که مرا زیارت کرده باشد».
وی می افزاید: این بانوی گرامی در زمان حیات به «فاطمه کبرا» مشهور بودند و سخن فوق پس از رحلت، اشاره به مقام عصمت آن‌حضرت دارد. صفات و مضامین عالی که در زیارت نامه ایشان وجود دارد، همگی از مقام والای معنوی حضرت خبر می‌دهد.
میرباقری یکی دیگر از قراین مقام عصمت حضرت معصومه (س) را حضور دو فرد نقاب‌دار در هنگام دفن پیکر آن حضرت می داند و می گوید: از آنجا که بنا بر باور شیعه، «معصوم» را باید«معصوم» دفن کند، بسیاری از بزرگان شیعه معتقد هستند که با توجه به مقام والای آن‌حضرت و معصومه بودن ایشان، به احتمال قوی آن دو نفر، از معصومین عصر و محارم آن حضرت، امام رضا و امام جواد علیهم السلام بوده‌اند.
کرامات حضرت معصومه (س)
موضوع کرامات حضرت معصومه(س) بخش دیگر از سخنان این کارشناس مذهبی را به خود اختصاص می دهد. حجت الاسلام میرباقری در اینباره می گوید: انسان در اثر عبادت و بندگی خداوند، می‌تواند به جایی برسد که واسطه فیض الهی و مظهر اراده حق‌تعالی گردد. امام صادق (ع) در اینباره می‌فرمایند: «بندگی خداوند، گوهری است که نهایت و باطن آن، فرمانروایی بر موجودات است».
وی ادامه می دهد: حضرت فاطمه معصومه (س) نیز در پرتو جایگاه والای معنوی و مقامی که در نزد خدای متعال دارند، از موهبت عظیم عنایات الهی و الطاف ویژه پروردگار برخوردار گردیدند و بعد از وفات نیز دارای «کرامات» شگفتی هستند. آن حضرت که راه بندگی و اطاعت از خداوند را خالصانه پیمودند، هم در زندگی پر برکت خویش و هم بعد از آن، منشأ کرامات و عنایاتی بودند که هم‌چنان ادامه دارد.
وی با اشاره به اینکه قابل تردید نیست که توسل به خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام راهگشای انسان در سختی‌ها و حلال مشکلات در دشواری‌ها و سختی‌های زندگی است می گوید: توسل به حضرت فاطمه معصومه (س) نیز از راه‌های نجات و از وسایل برآورده شدن حاجات، نیل به مقاصد و رفع بلیات و مشکلات است. از دیرباز، آستان مقدس آن‌حضرت، منشأ هزاران کرامت بوده است. کرامات فراوان این بانوی گرامی، منحصر به جنبه مادی و ظواهر زندگی نمی‌شود، بلکه آنان‌که به دنبال پیمودن راه کمال و نیل به مقامات معنوی و یا زلال علم‌اند نیز برای رسیدن به اهداف و مقصد خویش، به آن‌حضرت متوسل می‌شوند.
این استاد حوزه و دانشگاه می افزاید: کرامت‌های فراوانی از این‌گونه «توسلات» در تاریخ باقی‌مانده که برای نمونه می‌توان حکیم متأله ملاصدرا فیلسوف بزرگ عصر صفویه را نام برد که هرگاه در مطالب علمی با مشکلات پیچیده‌ای روبه رو می‌شد، از روستای کهک قم به زیارت حضرت می‌آمد و با توسل به کریمه اهل‌بیت علیهم السلام، مشکلات علمی‌اش را حل می‌کرد.
وی با تاکید بر اینکه در طول تاریخ، عموم طبقات مردم، شاهد و ناظر بعضی از کرامات آن حضرت بوده و بر آنها گواهی داده‌اند عنوان می کند: کرامت‌های بی‌شمار آن‌حضرت باعث شده که کتاب‌های بسیاری به عنایات آن‌حضرت بپردازند؛ به‌طوری که گردآوری همه آنها، نیازمند چندین جلد کتاب است. اما باید توجه داشت کرامات و شفابخشی‌های حضرت معصومه (س) فرقی با کرامات ائمه اطهار علیهم السلام ندارد و همه آنها نشانه بزرگی و عظمت روح این بانوی شایسته و پیوسته به منبع فیض و کرم بی‌پایان خدای فیاض و کریم است.
پاداش زیارت حضرت معصومه (س)
حجت الاسلام میرباقری در ادامه به اهمیت زیارت مزار مطهر حضرت معصومه (س) اشاره کرده و عنوان می کند: ارزش معنوی دیگری که حکایت از مقام معنوی بالای حضرت معصومه دارد پاداش فراوانی است که بر زیارت آن حضرت مترتب است. از آنجا که آن بانو در سه ضلع ولایت یعنی فرزند و خواهر و عمه امام قرار گرفته، چنان که در زیارتنامه آن حضرت می خوانیم «السلام علیک یا بنت ولیّ اللّه، السلام علیک یا اُخت ولیّ اللّه، السلام علیک یا عمّه ولیّ اللّه» از همان سه ضلع امامت نیز روایت فراوانی درباره پاداش زیارت آن حضرت نقل شده است.
وی می افزاید» از جمله آنها این است که امام صادق(ع) فرمود: «فمن زارها وجبت له الجنّهُ ؛(۲۱) پس هر کس او (فاطمه) را زیارت کند، بهشت بر او واجب می گردد.» و در روایت دیگری از امام رضا (ع) از فاطمه دختر موسی بن جعفر (ع) سؤال شد :فقال:من زارها فلهُ الجنّه ؛(۲۲) هر کس او (فاطمه) را زیارت کند بهشت برای او خواهد بود.» و امام جواد (ع) فرمود: «من زار عمّتی فلهُ الجنّه؛(۲۳) هر کس عمه ام (فاطمه) را درقم زیارت کند برای او بهشت خواهد بود.» و به همین مضمون روایات متعددی از حضرات معصومین نقل شده است.
مقام علمی حضرت معصومه (س) ستودنی است
میرباقری در ادامه به مقام بالای علمی حضرت معصومه (س) اشاره کرده و می گوید: محل رشد و نموّ و تربیت فاطمه معصومه (س) خاندانی بود که مخزن اسرار دانش الهی و منبع علم و معرفت شمرده می شد ،حضور وی در کنار پدری همچون امام موسی بن جعفر(ع) و برادری چون حضرت رضا(ع) که از علم «لدنّی» بر خوردار بودند، سبب شد فاطمه معصومه(س) از نظر علمی و آگاهی به مسائل دینی و معارف اسلامی اعم از احکام و اخلاق و… در حدّ بالایی از رشد علمی برسد تا آنجا که گاهی با نبود پدر بزرگوارش به پرسش های دینی و فقهی شیعیان پاسخ می داد.
وی ادامه می دهد: از جمله نقل شده است که روزی گروهی از شیعیان وارد مدینه شدند و برای حل مشکل خویش سراغ خانه موسی بن جعفر را گرفتند، کاروانیان وقتی به در خانه امام آمدند، متوجه شدند که آن حضرت به مسافرت رفته است. خستگی راه و نبود امام هفتم (ع) سخت بر کاروانیان گران آمد، ناگهان یکی از دختران آن حضرت سکوت غمبار کاروانیان را شکست و فرمود: پرسش های خود را به من بدهید تا به تمام آنها پاسخ دهم. پاسخ ها را با دقت تمام نوشت و به کاروانیان باز گرداند. کاروانیان شگفت زده به پاسخ ها نگریستند و با سبک شدن بار غم و اندوه شان راه دیار خویش در پیش گرفتند. در مسیر راه به امام هفتم(ع) برخوردند و داستان پاسخ گویی دخترش فاطمه معصومه را بازگو نمودند و پاسخ ها را به او نشان دادند، حضرت لبخندی زد و سه بار فرمود: «فداها ابوها؛ پدرش فدایش باد.»
میرباقری قابل ذکر دانست که تاریخ اسلام بانوان محدّثه متعددی را در صفحات خویش جای داده است که این محدّثات در عصر رسالت به ۴۵ نفر و در عصر امیرمؤمنان علی(ع) به سیزده نفر و همچنین راویان زن از فاطمه زهرا(س) به هفت نفر از امام حسن(ع) به چهار نفر، راویان زن از امام حسین به سه نفر، از امام سجاد(ع) به سه نفر، امام باقر(ع) چهار نفر، امام صادق(ع) ۳۳ نفر، امام کاظم(ع) به پنج نفر، امام رضا(ع) به هشت نفر، و از امام جواد(ع) به پنج نفر و از امام هادی (ع) به سه نفر، و از امام حسن عسکری(ع) به یک نفر می رسند.
حضرت معصومه(س) در مکتب امام رضا(ع)
حجت الاسلام میرباقری یکی از دلایل کریمه شدن حضرت معصومه (س) را قرارگیری در سایه تربیت حضرت رضا (ع) دانسته و بیان می کند: فاطمه معصومه (س) برای حضرت رضا (ع) فقط یک خواهر نبود و چنان نبود که محبت و احترامش به آن حجّت خدا، تنها به دلیل برادری و حسّ عاطفی باشد. گرچه هر دو از یک پدر و مادر بودند، لیکن فاطمه معصومه، تربیت شده برادرش علی بن موسی الرضا (ع) بود و آنچه از این امام معصوم فرا گرفته بود، افزون بر تربیتی بود که در دامان پدر و مادری شایسته یافته بود.
وی با اشاره به اینکه شرایط ویژه زندگی او، سبب شده بود از پدر دور باشد و به برادر نزدیک تر، می گوید: خانواده او، خانواده یک زندانی مغضوبِ دستگاه خلافت بود. موسی بن جعفر (ع) بزرگ این خاندان، به دستور هارون الرشید در زندان به سر می برد. آن حبس و زندان سال ها طول کشید و تا شهادت آن حضرت ادامه یافت. فرزندان آن امام، از جمله دختر بزرگوارش حضرت معصومه (س) به فراق پدر مبتلا بود، ولی چون اسارت پدر برای خدا و دین و حریّت بود با همه سختی هایش، برای فرزندان قابل تحمل بود، چون خدا از این بنده صالح رضایت داشت.
وی می افزاید: در همه سال هایی که امام کاظم (ع) از این زندان به آن زندان می رفت و مظلومانه غربت محبس ها را تحمل می کرد، امام رضا (ع) عهده دار تربیت و متکفّل زندگی خواهرش فاطمه معصومه (س) و دیگر خواهرانش بود. رسالتِ رهبری و مسئولیت رسیدگی به تربیت فرزندان و حل مشکلات خانواده امام کاظم (ع) بر دوش او بود، حتی رسیدگی به خانواده های علوی که امام کاظم (ع) سرپرستی یا سرکشی و رسیدگی به آنان را عهده دار بود، در آن دوران سخت و غم آلود، بر عهده علی بن موسی الرضا (ع) بود. مورّخان شمار خانواده های تحت تکفّل امام هفتم را تا پانصد خانواده هم ذکر کرده اند.
میرباقری خاطرنشان می کند: تأثیر تربیتی امام رضا (ع) بر خواهرش را نمی توان نادیده گرفت. بی دلیل نبود که این بانوی بزرگ و جوان، در دانش و کمال و ایمان و نقل حدیث و در راه هجرت و فداکاری در راه عقیده، پایگاه و جای گاه بلندی یافته و دل های عاشقان عترت را مجذوب خویش ساخته بود. وی به مرز «عصمت» رسیده بود، گرچه وی را از چهارده معصوم نشمرده اند، اما در مقام معنوی و پارسایی، تالی تلو عصمت بود. عالمان فرزانه و فقیهان بلند مرتبه، پیوسته به آستان بوسی او افتخار می کرده اند و سلام بر او را در هر صبح و شام، توفیقی الهی برای خود می شمرده اند.
انتهای پیام/ایمنا
دیدگاهتان را بنویسید