مسئولین محترم میراث فرهنگی قدیمی ترین خانه استان یزد را دریابید
ميراث فرهنگي استان يزد در مرکز استان با واگذاري خانه هاي قديمي به بخش خصوصي و تبديل اين خانه ها به زورخانه، رستوران سنتي و ... گام موثري در احيا و حفظ خانه هاي تاريخي برداشته است اما به نظر مي رسد مناطقي همچون ندوشن به دست فراموشي سپرده شده است.
به گزارش ندای ندوشن؛میراث فرهنگی زبان تمدنها و بیان رخداد های گذشته است .اهمیت حفظ میراث فرهنگی اعم از ملی و جهانی بر هیچ كس پوشیده نیست این بناها و محوطه های تاریخی زبان خاموش تاریخ كهن سرزمین ها هستند كه می توانند فضای روشنی از گذشته تاریخی مردمان را به آیندگان ارایه كنند وقتی آثار باستانی و میراث ارزشمند خود را بسادگی مورد تهاجم و تاخت و تاز قرار می دهیم و از ریشه تیشه بر آن زده و به تاراج می‌دهیم!؟ آثاری که متعلق به همه همه‌ی نسل‌هایی است که یکی پس از دیگری از پی هم می‌رسند. واسنادی برای هویت و ماهیت تاریخی آنها خواهند پرداخت میراثی که برای فرزندانی که در درون میراث کرده‌های نیاکان و پدران خود به‌طور مقدر زاده می‌شوند.وآنان به بازسازی شکوهمند ترین تمدن جهانی خواهند پرداخت که ما امروز اسناد معتبر این بازسازی های عظیم را عقیم می سازیم. میراث فرهنگی منبع و مرجع آگاهی های تاریخی ما بشمار می روند مفهوم آن فهم دقیق از نحوه‌ی بودن و حضور تاریخی نسل های گذشته ما در جهان را بازگو می نماید میراثی که باور داشتیم هست و خواهد بود. اما اینک نیست چون نمی خواهند باشد. در حالیکه نمی دانیم نسل های حاضر و آینده فرهنگ‌ها، دوره‌ها، قومیت‌ها، را با همین میراث و عیار ش می‌توان محک می زنند، میراثی که پیشاپیش وجود داشت و ما ریشه در آن دوانده بودیم ما که ریشه در تاریخ، فرهنگ و مواریث مدنی و معنوی و ارزش‌های خویش داشتیم ریشه‌هایی که تا اعماقِ خاک و طبیعت و میراث طبیعی سر فرو برده بود از زیر خروارها آوار بر کشیدیم و سرکشیدیم اما نپنداشتیم که یک مکان و محوطه‌ی باستانی و اثر و بنای تاریخی و مجموعه‌ی فرهنگی به‌جای مانده از گذشته یا منظرگاهی که انسان در هر دوره و مقطع زمانی خاص در آن شالوده و معماری فضای انسانی خود را ریخته و بنیاد نهاده، یک مکان و محوطه یا به‌طور کلی یک جهان و فضای خویشاوند با عالم انسانی و از جنس میراث فرهنگ ما بوده و رگ و پیوندش با رگ و پی هستی ما سخت و استوار درتنیده است رگ و ریشه و پیوندی که عقیم می مانند.
استان يزد يکي از قديمي‌ترين استانهاي کشور به شمار مي‌رود و خانه‌هاي متعدد تاريخي عصرها و دوره‌هاي مختلف تاريخي گوياي اين قدمت تاريخ تمدن در اين ديار است اما در حال حاضر قديمي ترين خانه تاريخي يزد در آستانه تخريب کامل قرار گرفته است.
بيشتر خانه‌هاي تاريخي استان يزد مربوط به دوران قاجار است اما در اين بين در برخي مناطق نظير ندوشن خانه‌هايي متعلق به عصر صفوي نيز مشاهده مي شود.
علاوه بر قدمت تاريخي خانه ها آنچه به آنها رونق بخشيده، معماري منحصر به فرد يزد است که امروز با وجود گذشت صدها سال از قدمت برخي خانه‌ها، همواره زيبايي هاي خانه هاي تاريخي از جمله ديوارهاي گلي و بلند، پنجره هاي گره چيني شده با شيشه هاي رنگي، حوض هاي کم عمق و طويل، آب انبارهاي خنک، بادگيرهاي سر به فلک کشيده و … چشم نوازي مي کند.
آنچه جذابيت اين خانه ها را دو چندان کرده است، قرار گرفتن حيات خانه ها در دل بناست به نحوي که اتاقهاي سه دري و پنج دري در بيشتر اين خانه ها دور تا دور قرار گرفته و حياط با حوضي فيروزه اي رنگ همچون نگيني در ميان خانه هاي تاريخي خودنمايي مي کند.
يکي از قديمي ترين خانه هاي تاريخي استان يزد که قدمتي بيش از 450 سال دارد و متعلق به دوران صفوي است، خانه قلعه‌اي هاي ندوشن است.
اين خانه بزرگ زماني عمارتي با معماري زيبا و تحسين برانگيز بود و خانهاي ندوشن در آن زندگي مي کردند.
خانه قلعه اي ها تا 15 سال پيش مسکوني بود و سه خانوار در آن زندگي مي کردند اما هم اکنون بسياري از اتاقهاي اين خانه با خاک يکسان شده است.
اين خانه به لحاظ امنيتي نيز بسيار امن بود زيرا علاوه بر برخورداري از ديوارهاي بلند، با تونلي نسبتا طولاني در زير زمين به قلعه اي درست در روبروي اين خانه و در تپه اي با فاصله چند کيلومتري از خانه، متصل مي شد.
خانه قلعه اي پس از آنکه دوران اوج خود را سپري کرد در دوره هاي بعد از صفويه توسط مالکان اصلي به رعيت هايي که براي آنها کار مي کردند، واگذار شد.
بسياري از اتاقهاي اين خانه با خاک يکسان شده، زيرزمين و آب انبار خانه به طور کامل مدفون شده و ديوارهاي بلندي که به واسطه همين بلندي در معرض تخريب بيشتري قرار دارند نيز در آستانه تخريب کامل قرار دارند.
اين خانه که در روزگاري از زيباترين و اعيان ترين خانه هاي يزد به شمار مي رفت امروز در و ديوار آن بوي مرگ گرفته و با قرار گرفتن در آن بيم فرو رفتن خانه يا آوار شدن ديوارها لذت کنکاش در بقاياي معماري اصيل ايراني را از بين مي برد.
آنچه که عجيب مي نمايد اين است که اين خانه به شماره 12129 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده و اين طور به نظر مي رسد که ثبت آثار در فهرست آثار ملي، احيا، مرمت و نگهداري آثاري همچون خانه قلعه اي ها را ضروري مي کند.
امروز در ندوشن که روزگاري مهد پرورش مردان و زنان بزرگ تاريخ و ادبيات ايران بوده است، همه چيز بوي گرد و غبار، ويراني و نا اميدي مي دهد و گويي قدمت و تاريخ اينجا به دست فراموشي سپرده شده است.
به طور قطع ترميم و مرمت و البته نگهداري از اين خانه راهکارهايي دارد که البته دست اندرکاران ميراث فرهنگي بهتر از هر خبرنگاري از آن مطلع هستند.
ميراث فرهنگي استان يزد در مرکز استان با واگذاري خانه هاي قديمي به بخش خصوصي و تبديل اين خانه ها به زورخانه، رستوران سنتي و … گام موثري در احيا و حفظ خانه هاي تاريخي برداشته است اما به نظر مي رسد مناطقي همچون ندوشن به دست فراموشي سپرده شده است.
بسياري از مسئولان ميراث فرهنگي در استان يزد و در سراسر کشور بر اين عقيده اند که تلاش براي حفظ يک بناي تاريخي با ثبت اثر در فهرست آثار ملي به پايان مي رسد در حالي که به نظر مي رسد ثبت اثر در فهرست آثار تاريخي نه تنها پايان کار براي حفظ يک بنا نيست بلکه پس از آن بايد با ديد مسئولانه‌تري نسبت به آثار ثبت شده نگريست زيرا صرف همين ثبت تاريخي، براي گردشگران و مردم منطقه توقع ايجاد مي کند و هرگز انتظار نمي رود با ورود به خانه اي تاريخي که از آن به عنوان قديمي ترين خانه تاريخي استان يزد ياد مي شود، با ويرانه اي روبرو شويم هر آن انتظار ويراني کامل آن وجود داشته باشد.
برگرفته شده از خبرگزاری مهر
دیدگاهتان را بنویسید